Pensjonat Wilhelmshöhe w Cieplicach Śląskich-Zdroju

Przy ulicy Ludwika Hirszfelda 15 znajduje się jeden z najbardziej niezwykłych budynków na Malinniku (Herischdorf), wsi przyłączonej w 1941 roku do Cieplic Śląskich-Zdroju (Bad Warmbrunn). Dwa zjawiskowe budynki zlokalizowane na małym wzgórzu popadające w ruinę, przed wojną należały do cesarskiego posła, Ludwiga Raschdaua. W willi niżej ulokowanej dostępnej od ulicy PCK 12 Ludwig mieszkał, w tej drugiej z wieżą – funkcjonował pensjonat z restauracją Wilhelmshöhe.
Willa w Cieplicach

Widok willi Wilhelmshöhe od ulicy Ludwika Hirszfelda / Fot. Marta Maćkowiak

Ludwig Rashdau aka Müller

Louis Alfred znany jako Ludwig Raschdau urodził się 29 września 1849 roku w mieszczańskiej rodzinie w Rybniku jako syn Eduarda Mullera z Puttbus w Rugii i Marii z domu Brus z Bad Landeck, dzisiejszego Lądka Zdroju.
 
Ludwig był człowiekiem niezwykle ambitnym. Studiował prawo i języki orientalne we Wrocławiu, Heidelbergu i Paryżu. Karierę zawodową zaczął od tłumaczeń dyplomatycznych, a później piął się już tylko wyżej. Od 1879 roku był konsulem w Smyrnie, do 1882 roku wicekonsulem w Aleksandrii w Egipcie. Mieszkał w Nowym Jorku i w Hawanie, a od 1886 roku stał się członkiem sztabu Bismarcka w Berlinie i jednym z bliższych doradców do spraw polityki zagranicznej. Był też jednym z głównych wrogów „szarej eminecji”, Friedricha von Holsteina. Piastował funkcję posła cesarskiego, był prawnikiem, dyplomatą i prezesem Towarzystwa Niemiecko-Azjatyckiego oraz Centralnego Biuro Badań nad Przyczynami Wojny.

Ludwig Raschdau / Źródło: Wikipedia

Ślub z baronową

23 września 1889 roku Raschdau poślubił w Berlinie 7 lat starszą zamożną baronową Christine von Magnus, córkę berlińskiego chemika Heinricha Gustava Magnusa, wcześniej związaną ze swoim kuzynem, bankierem Victorem von Magnusem. Po przejściu na emeryturę zamieszkali razem w Herischdorfie, czyli dzisiejszym Malinniku.
 
Christine zmarła w domu przy Stonsdorferstrasse 6 (ulicy Krośnieńskiej) 4 sierpnia 1936 roku w wieku 93 lat. Ludwig ostatnie lata życia spędził w berlińskiej dzielnicy Wilmersdorf mieszkając przy Lietzenburgerstrasse 28. Zmarł w szpitalu Elisabeth Klinik 19 sierpnia 1943 roku w tym samym wieku co jego zmarła 7 lat wcześniej żona – przeżywszy 93 lata.

Akt zgonu Christine Raschdau / Źródło: Landesarchiv Berlin

Akt zgonu Ludwiga Raschdaua / Źródło: Landesarchiv Berlin

Po wojnie wille należały do Polskiego Czerwonego Krzyża i funkcjonował tu ośrodek szkoleniowo-wypoczynkowy. A dziś? Widok łamie serce.

Widok willi Wilhelmshöhe od ulicy Ludwika Hirszfelda / Fot. Marta Maćkowiak

Widok na willę Wilhelmshohe w Cieplicach

Widok na willę dawniej / Źródło: Fotopolska.eu

Druga edycja festiwalu Borek. Historia i sztuka. Wrocław, 2-4 czerwca, 2023

W pierwszy weekend czerwca (2-4.06) odbędzie się we Wrocławu druga edycja festiwalu Borek. Historia i Sztuka. Razem z Urszulą Rybicką z Żydoteki i Maćkiem Wlazło z Beard of Breslau, Alanem Weissem z inicjatywy Spod ziemi patrzy Breslau oraz Dominiką Targowską z pracowni Submarine, przygotowaliśmy 7 niezwykłych wydarzeń poświęconych osiedlu Borek we Wrocławiu (niegdyś zwanym Kleinburg) i jego mieszkańcom.

Festiwal Borek Wrocław

Przedwojenni kolekcjonerzy sztuki na Borku – spacer z Urszulą Rybicką (02.06.2023)

2 czerwca (piątek) o godz. 17.00 odbędzie się spacer Przedwojenni kolekcjonerzy sztuki na Borku realizowany w ramach projektu Borek. Historia i sztuka.
 
Podczas spaceru zaprezentujemy niezwykłą i wciąż mało znaną historię żydowskich kolekcjonerów sztuki na Borku. Przed wojną osiedle to zamieszkiwali mecenasi sztuki, którzy mieli wpływ na powstające wówczas Muzeum Żydowskie we Wrocławiu. Ponadto posiadali oni imponujące prywatne kolekcje sztuki, a w ich majestatycznych willach znajdowały się dzieła europejskich impresjonistów i ekspresjonistów. Podczas spaceru dowiemy się, kto w swoich zbiorach posiadał obrazy Picassa i Rembrandta, a także zastanowimy się gdzie dziś znajdują się cenne dzieła.
 
Spacer poprowadzi Urszula Rybicka – redaktorka, edukatorka i prezeska Fundacji Żydoteka. Urszula Rybicka jest także autorką strony www.zydowskiwroclaw.pl opowiadającej o historii wrocławskich Żydów.
 
Prowadzi wykłady, warsztaty i spotkania poświęcone historii i kulturze Żydów. We Wrocławiu działa także jej Klub Książki Żydowskiej promujący żydowskie dziedzictwo literackie. Dwukrotna stypendystka Prezydenta Wrocławia, została także uhonorowana wyróżnieniem w konkursie Nagroda POLIN 2021.
 
Miejsce zbiórki: Pomnik Chopina w Parku Południowym
Czas trwania: ok. 1,5 godz.
Udział w spacerze jest bezpłatny.
 

Śladami zapomnianych cmentarzy i mieszkańców dawnego Borka – spacer z Alanem Weissem (02.06.2023)

2 czerwca (piątek) o godz. 18.30 odbędzie się spacer Śladami zapomnianych cmentarzy i mieszkańców dawnego Borka realizowany w ramach projektu Borek. Historia i sztuka.
Spacer będzie opowieścią o trudnej historii nekropolii dawnego Wrocławia ze szczególnym uwzględnieniem osiedla Borek, na którym zlokalizowane były dwa cmentarze. Na ich ślady wciąż można trafić w niespodziewanych miejscach, takich jak: pętla tramwajowa, brzeg parkowego stawu czy nawet korty tenisowe. Historia nekropolii to także opowieść o ludziach tu mieszkających. Ich losy można odtworzyć z archiwalnych dokumentów, o czym również opowiemy podczas spaceru.
 
Spacer poprowadzi dr Alan Weiss – literaturoznawca w stanie spoczynku, a od prawie dwudziestu lat aktywista na rzecz zwierząt i przyrody. Współpracuje z miesięcznikiem „Dzikie Życie”, a od kilku lat odczytuje także breslauerskie historie z kamieni. Współtwórca inicjatywy Spod Ziemi Patrzy Breslau.
 
Miejsce zbiórki: Wieża Ciśnień przy ul. Sudeckiej 125a
Czas trwania: ok. 1,5 godz.
Udział w spacerze jest bezpłatny.

Kolaże kultur na Borku – warsztaty z Danielą Tagowską (03.06.2023)

Na to wydarzenie obowiązują zapisy: zapisy@zydowskiwroclaw.pl
 
3 czerwca (sobota) o godz. 11.00 odbędą się warsztaty Kolaże kultur na Borku realizowane w ramach projektu Borek. Historia i sztuka. Storytellingowe warsztaty dla dorosłych połączą narracje rysunkowe i literackie. Wspólne rysowanie potraktujemy eksperymentalnie jako narzędzie budowania opowieści – także tej o historii lokalnych społeczności. Nie jest wymagane doświadczenie plastyczne czy tzw. zdolności manualne. Przełożymy również świat izraelskiego prozaika Etgara Kereta na język wizualny oraz stworzymy kolaże opowiadające historię przedwojennych mieszkańców tajemniczych willi wrocławskiego Borka. Uczestnicy warsztatów dostaną wszelkie niezbędne materiały edukacyjne.
 
Warsztaty poprowadzi dr Daniela Tagowska – artystka intermedialna działająca na styku słowa i obrazu. Wykładowczyni w Katedrze Mediacji Sztuki oraz na międzywydziałowych interdyscyplinarnych studiach MFA na Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. W centrum jej zainteresowań twórczych znajdują się zjawiska związane z mitologizacją sportu. Certyfikowana trenerka (coach PCC ICF) i facylitatorka procesów twórczych specjalizująca się w pracy z rozwojem okołoartystycznych kompetencji twórców oraz w badaniach nad kompetencyjnym potencjałem sztuki. Twórczyni pracowni Submarine – pokładu dla interdyscyplinarnych projektów i warsztatów.
 
Miejsce: Pracownia Submarine, ul. Wolbromska 12/1A
Czas trwania: ok. 3 godz.
Udział w warsztatach jest bezpłatny. Obowiązują zapisy. Liczba miejsc ograniczona. 
 

Dla dzieci: Na tropie żydowskich tradycji Wrocławia – warsztaty z Urszulą Rybicką (03.06.23)

Na to wydarzenie obowiązują zapisy: zapisy@zydowskiwroclaw.pl
 
3 czerwca (sobota) o godz. 11.00 odbędą się warsztaty Na tropie żydowskich tradycji Wrocławia realizowane w ramach projektu Borek. Historia i sztuka.
Warsztaty dla dzieci przybliżą im wiele ciekawych osób związanych z kulturą i historią żydowską. Dzieci poznają zabytki i wybitne postaci oraz będą twórczo pracować nad mapą żydowskiego Wrocławia. Poznają także podstawy judaizmu i ciekawostki z tym związane, co będzie punktem wyjścia do rozmowy o wielokulturowości Wrocławia. Uczestnicy warsztatów dostaną wszelkie niezbędne materiały edukacyjne.
Warsztaty poprowadzi Urszula Rybicka – redaktorka, edukatorka i prezeska Fundacji Żydoteka. Urszula Rybicka jest także autorką strony www.zydowskiwroclaw.pl opowiadającej o historii wrocławskich Żydów. Prowadzi wykłady, warsztaty i spotkania poświęcone historii i kulturze Żydów. We Wrocławiu działa także jej Klub Książki Żydowskiej promujący żydowskie dziedzictwo literackie. Dwukrotna stypendystka Prezydenta Wrocławia, została także uhonorowana wyróżnieniem w konkursie Nagroda POLIN 2021.
Miejsce: Pracownia Submarine, ul. Wolbromska 12/1A
Czas trwania: ok. 3 godz.
Udział w warsztatach jest bezpłatny. Obowiązują zapisy. Liczba miejsc ograniczona.

Kto tu żył? Kto tu tworzył? Sławni mieszkańcy i twórcy Borka – spacer z Maciejem Wlazlo (03.06.2023)

Na wydarzenie obowiązują zapisy: zapisy@zydowskiwroclaw.pl
 
Już 3 czerwca (sobota) o godz. 14.30 odbędzie się spacer Kto tu żył? Kto tu tworzył? Sławni mieszkańcy i twórcy Borka realizowany w ramach projektu Borek. Historia i sztuka.
Podczas spaceru uczestnicy poznają niewielkie, ale prestiżowe wrocławskie osiedle przez pryzmat sylwetek postaci, które tu mieszkały i tworzyły. W biografiach dawnych i obecnych mieszkańców Borka odbija się wielokulturowa oraz zróżnicowana społecznie i religijnie historia Wrocławia. Wędrując ulicami południowego osiedla poznamy nie tylko jego architekturę, ale przede wszystkim postaci, które przyczyniły się do rozwoju miasta i wpływały na jego skomplikowane dzieje. Naukowcy, artyści, wojskowi, przedsiębiorcy czy działacze kultury zarówno w czasach przedwojennych, jak i powojennych chętnie wybierali właśnie to miejsce, budując i tworząc wspólną historię.
 
Spacer poprowadzi Maciej Wlazło – przewodnik miejski po Wrocławiu i członek Wrocławskiego Towarzystwa Miłośników Historii. Zajmuje się także fotografią i historią – prowadzi bloga, gdzie opisuje niemieckie dziedzictwo we Wrocławiu i na Dolnym Śląsku oraz przybliża ciekawostki związane z miastem i regionem. Edukuje o mniej znanej historii Wrocławia prowadząc wykłady, odczyty i organizując spacery po Wrocławiu. W mediach społecznościowych prowadzi profil Beard Of Breslau.
 
Miejsce zbiórki: pomnik Chopina w Parku Południowym
Czas trwania: ok. 1,5 godz.
Udział w spacerze jest bezpłatny. Obowiązują zapisy. Liczba miejsc ograniczona.

Gdzie szukać korzeni wrocławian? – warsztaty genealogiczne z Martą Maćkowiak (04.06.23)

4 czerwca (niedziela) o godz. 11.00 odbędą się warsztaty Gdzie szukać korzeni wrocławian? realizowane w ramach projektu Borek. Historia i sztuka.
 
W trakcie warsztatów dla dorosłych poruszymy temat tożsamości przedwojennych i powojennych mieszkańców Dolnego Śląska, a w szczególności Wrocławia. W pierwszej części zajęć uczestnicy dowiedzą się, jak szukać informacji na temat przedwojennych mieszkańców Wrocławia oraz jak odkrywać ich historie. W drugiej części skupimy się na tym, jak samodzielnie stworzyć własne drzewo genealogiczne.
 
Porozmawiamy o tym jak zacząć, z jakich narzędzi korzystać oraz z jakimi instytucjami nawiązać kontakt. Za przykład posłużą nam historie rodzinne żydowskich mieszkańców Borka. Uczestnicy warsztatów dostaną wszelkie niezbędne materiały edukacyjne.
 
Warsztaty poprowadzi Marta Maćkowiak – genealożka i tropicielka zapomnianych historii. Doświadczenie zawodowe zdobywała w Dziale Genealogii Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie, obecnie wykonuje kwerendy genealogiczne dla potomków Polaków mieszkających na całym świecie. W wolnych chwilach odkrywa historie dawnych mieszkańców Dolnego Śląska. O jej poszukiwaniach można przeczytać w mediach społecznościowych na profilach Duchy Przodków oraz na stronie www.martamackowiak.com.
 
Miejsce: siedziba Rady Osiedla Borek i Centrum Aktywności Lokalnej – budynek Szkoły Podstawowej nr 4 przy ul. Powstańców Śl. 210-218 (wejście z lewego boku budynku).
Czas trwania: ok. 3 godz.
Udział w warsztatach jest bezpłatny. 

Życie codzienne na Borku przed wojną – spacer z Maciejem Wlazlo (04.06.23)

Na wydarzenie obowiązują zapisy: zapisy@zydowskiwroclaw.pl
 
Już 4 czerwca (niedziela) o godz. 16.00 odbędzie się spacer Kto tu żył? Kto tu tworzył? Sławni mieszkańcy i twórcy Borka realizowany w ramach projektu Borek. Historia i sztuka.
Podczas spaceru przybliżymy historię i wielokulturowe oblicze Borka, pokażemy także zmiany zachodzące na osiedlu na przestrzeni dekad. Uczestnicy zobaczą przepiękne przedwojenne wille i pałace, których właścicielami byli przedstawiciele miejskiej elity.
 
Porozmawiamy o tym, dlaczego tę część miasta chętnie zamieszkiwała niegdyś żydowska i ewangelicka burżuazja. Wędrując zielonymi alejami w cieniu mieszczańskiej architektury rezydencjonalnej, poszukamy dawnego splendoru i usłyszymy wiele ciekawych historii na temat przedwojennych mieszkańców Borka. Choć osiedle ucierpiało podczas wojny, to pokażemy, jak wiele ma do zaoferowania wrocławskim rodzinom.
 
Spacer poprowadzi Maciej Wlazło – przewodnik miejski po Wrocławiu i członek Wrocławskiego Towarzystwa Miłośników Historii. Zajmuje się także fotografią i historią – prowadzi bloga, gdzie opisuje niemieckie dziedzictwo we Wrocławiu i na Dolnym Śląsku oraz przybliża ciekawostki związane z miastem i regionem. Edukuje o mniej znanej historii Wrocławia prowadząc wykłady, odczyty i organizując spacery po Wrocławiu. W mediach społecznościowych prowadzi profil Beard Of Breslau.
Miejsce zbiórki: pomnik Chopina w Parku Południowym
 
Czas trwania: ok. 1,5 godz.
Udział w spacerze jest bezpłatny. Obowiązują zapisy. Liczba miejsc ograniczona. 
 
Do zobaczenia!
 
Organizatorem projektu Borek. Historia i sztuka jest Fundacja Żydoteka. Projekt jest dofinansowany w ramach programu Mikrogranty NGO realizowanego ze środków Gminy Wrocław.

Końcowy raport składa się z kopi odnalezionych dokumentów, tłumaczeń, zdjęć oraz podsumowania. Wyjaśniam pokrewieństwo odnalezionych osób, opisuję sprawdzone źródła i kontekst historyczny. Najczęściej poszukiwania dzielone są na parę etapów i opisuję możliwości kontynuacji.

Czasem konkretny dokument może zostać nie odnaleziony z różnych przyczyn – migracji do innych wiosek/miast w dalszych pokoleniach, ochrzczenia w innej parafii, lukach w księgach, zniszczeń dokumentów w pożarach lub w czasie wojen.  Cena końcowa w takiej sytuacji nie ulega zmienia, ponieważ wysiłek włożony w poszukiwania jest taki sam bez względu na rezultat.

Raporty mogą się od siebie mniej lub bardziej różnić w zależności od miejsca, z którego rodzina pochodziła (np. dokumenty z zaboru pruskiego, austriackiego i rosyjskiego różnią się od siebie formą i treścią).

 

Na podstawie zebranych informacji (Twoich i moich) przygotuję plan i wycenę – jeśli ją zaakceptujesz, po otrzymaniu zaliczki rozpoczynam pracę i informuję o przewidywanym czasie ukończenia usługi. Standardowe poszukiwania trwają około 1 miesiąca, a o wszelkich zmianach będę informować Cię na bieżąco.

Na Twoje zapytanie odpiszę w ciągu 3 dni roboczych i jest to etap bezpłatny. Być może zadam parę dodatkowych pytań, dopytam o cele albo od razu przedstawię propozycję kolejnych kroków.

Warto pamiętać, że im więcej szczegółów podasz, tym więcej rzeczy mogę odkryć.

Podziel się ze mną:

  • Imionami i nazwiskami przodków (wszystkich, o których wiesz)
  • Miejscami urodzenia i zamieszkania (jeśli jest inne np. wojnie)
  • Datami urodzenia, ślubów i zgonu (mogą być orientacyjne)
  • Informacjami o rodzeństwie, kuzynach, emigracjach.
  • Legendami i historiami rodzinnymi

I najważniejsze – jeśli masz niewiele informacji, zupełnie się tym nie martw, w takich sytuacjach także znajdę rozwiązanie.